Dünya xəbərləri
Aksiya iştirakçısı: ‘Qazax dilində bir kəlmə də yox idi. Buradan belə nəticəyə gəldik ki...’
"Hava qaralanda, saat 18:30 və ya 18:40-da meydanda pulemyotlu zirehli transportyorlar göründü. Əvvəlcə şərqdən, sonra qərbdən. Xəbərdarlıq etmədən öldürmək üçün atəş açmağa başladılar.
Qazaxıstandakı aksiyalarda etirazçıların qeyri-rəsmi liderlərindən biri, siyasi fəal və hüquq müdafiəçisi 64 yaşlı Meyrxan Abdumanapov Almatıda baş verənlərlə bağlı “Siberia.Realii” saytına danışıb.
Onun sözlərinə görə, etirazçılara qarşı güc tətbiqi yanvarın 6-sı təxminən səhər saat 9 radələrində başlayıb. Onun dediyinə görə, həmin vaxt Nursultan Nazarbayev küçəsində olan meydanda üzərində pulemyot olan hərbi yük maşınları, minik avtomobilləri və bir neçə zirehli transportyor peyda oldb. Əsgərlər oradan çıxıb bütün perimetr boyu meydanı mühasirəyə alıblar.
"Sonra mən də daxil olmaqla, ən yaşlı səkkiz nəfər etirazçılar adından ağ bayraq və əl qaldıraraq danışıqlar aparmağa getdik. Gecələr düşərgəni qorumaq üçün istifadə etdiyimiz şitləri keçəndə bizə atəş açmağa başladılar. Bunlar xəbərdarlıq atəşləri idi. Amma yanımda yaşı 50-dən yuxarı olan bir kişi qəfil yerə yıxıldı. Güllə onun sol bud nahiyəsinə dəymişdi. O an biz artıq hasara doğru geri çəkildik. Amma yaralını götürmək üçün geri qayıtdım. Çətinliklə onu qaldırıb hasarın yanına apardım, oradan da xəstəxanaya göndərdik. Atışma dayandı. Biz əlimizi yelləməyə, danışıqlar təklif etməyə davam etdik. Qazax dilində səsgücləndirici ilə bizə xəbərdarlıq etdilər ki, yaxınlaşmayın. Nəticədə 10-15 dəqiqədən sonra - görünür, məsləhətləşirdilər - bir zabit yanımıza gəldi.
Adını və soyadını verdi, indi xatırlaya bilmirəm. O dedi: "Bəli, mən o poqromçuların kimlər olduğunu bilirəm, onlar siz deyilsiniz. Nümayişi davam etdirə bilərsiniz, yeganə şərt budur: təsadüfən sizin aranızda silahlı gənclər olarsa, onları özünüz zərərsizləşdirin, çünki, Allah eləməsin, əsgərlərimdən kimisə yaralasalar, cavab atəşi açacağıq – bunun nəticələrinə görə mən cavabdeh deyiləm”.
Düşərgəyə qayıtdıq. Bir neçə min adamın içərisində yalnız beşində silah var idi. Biz onları zorla tərksilah edə bilməzdik, qorxurduq ki, biz silahsız onlar silahla bizə atəş aça bilərlər. Biz onlardan getmələrini istədik və getdilər.
Hadisələrin sonrakı inkişafına toxunan Meyrxan Abdumanapovun dediyinə görə, səhər saat 9-dan, axşam saat 6-ya qədər sakitlik olub. Amma sonra onlara etirazçıları dağıtmaq üçün meydana əlavə qüvvələr yeridiləcəyi ilə bağlı xəbərdarlıqlar gəlib:
"Günün ikinci yarısında düşərgəyə mesajlar gəlməyə başladı: "Dağılın, şəhərə əlavə qüvvələr gəlib: Rusiya qoşunları və KTMT bölmələri, belarus, erməni və digərləri, güc yolu ilə dağılacaqlar". Bu məsləhətlə şəxsən mənə beş nəfər zəng etdi. Və hər dəfə mənə zəng edənlər məlumatın “mötəbər mənbələrdən” olduğunu iddia edirdilər. "Bu gün axşam ya da gecə öldürmək üçün atəş açacaqlar." Məlumatı nəzərə aldıq, amma inanmadıq. Bəzi fəallar isə sonda oranı tərk edərək özləri ilə gələn insanları da apardılar.
Məsələn, səhər danışıqlarında əvvəlcə qərargah rəhbəri təyin etmək fikrində olduğumuz köhnə müxalifət lideri Jasaral Kuanyshalin və ya Janbolat Mamai kimi tanınmış fəal iştirak edirdi. O da dağılışmağa çağırdı. Deyəsən, bundan sonra onu buna görə döyüblər".
Meyrxan Abdumanapov deyir ki, o meydanda qalmağı qərara alıb, dağılışmağın xəyanət olduğunu düşünüb.
"Hava qaralanda, saat 18:30 və ya 18:40-da meydanda pulemyotlu zirehli transportyorlar göründü. Əvvəlcə şərqdən, sonra qərbdən. Xəbərdarlıq etmədən öldürmək üçün atəş açmağa başladılar. İnsanlar dağıldı, gördüm ki, bəziləri yıxılıb. Mən özüm öz gözlərimlə yeddi nəfəri gördüm. Biri qolundan, biri başından yaralanmışdı. Onlardan ikisini çıxara bildik, yaralıları, qalanlarını çıxara bilmədik. Lap gənc iki qız və bir oğlan, artıq onlarda həyat əlamətləri görünmürdü. Başqa bir yaşlı yaralı var idi onu qaldırıb aparmağa çalışdım, amma bacarmadım.
Daha bir nəfəri çıxarmağa çalışarkən lap yaxınlığıma bir-neçə güllə düşdü, amma möcüzəli şəkildə mənə dəymədi və mən ərazini tək etməli oldum. Budur telefonumda qalıb, saat 19:01 -də təcili yardıma zəng etdim ki, bizim çıxara bilmədiyimiz yaralıları çıxarsınlar.
Biz güllə yağışı altında meydanı tərk etməyə məcbur olduq. Yolda bir minik maşını gördüm. İki gənc oğlan var idi, biri sükan arxasında, digəri onun yanında. Maşın işə salındı, görünür, onlar maşınla getməyə çalışırdılar, lakin ön şüşə və arxa şüşələr vuruldu və gənclər artıq ölmüşdülər...
Meydandan uzağa getmədik, həyətlərdə gizləndik. Və iki saatdan sonra meydana qayıdıb yaralıların aparılıb-aparılmadığını bilmək istədik, amma onları hələ də aparmamışdılar. Təkcə meydanda nə qədər insanın öldüyünü bilmirik.
Meyrxan Abdumanapovun sözlərinə görə, sonra yenidən atəş açmağa başlayıblar və onlar geri çəkilməyə məcbur olublar. Əsgərlərin hamısı təpədən dırnağa qədər qara geyimdə idi. Əgər səhər bizimlə ancaq qazaxca danışırdılarsa, o biri tərəfdə də bizimkilər qazaxlar idisə, bu dəfə səsgücləndiricidən yalnız rus dilində səs gəlirdi.
-Etirazı dağıtmaqda iştirak edən əsgərlər rusca danışırdılarmı?
- Bəli. Bu dəfə əsgərlər bizə ancaq rus dilində müraciət etdilər. Və hədə-qorxu ilə: “Ərazidən azad olun, atacağıq”. Qazax dilində bir kəlmə də yox idi. Buradan belə nəticəyə gəldik ki, bunlar rus qoşunlarıdır. Necə ki, günortadan sonra bizə xəbərdarlıq edilmişdi.
Orda.kz nəşrinin baş redaktoru Gülnarə Bajkenova-nın sözlərinə görə, o, həmkarları ilə yanvarın 7-si axşam, Respublika meydanında - etirazçıların düşərgəsi dağıdılandan sonra olub.
O, “Siberia.Realii” saytına müsahibəsində bildirib ki, onların çəkiliş qrupu aşmış maşının şəklini çəkmək istəyib, lakin bu zaman onların üzərində hərbi “Hummer” hərəkət edib və səsgücləndiricidən onlara atəş açacaqları barədə xəbərdarlıq eşidilib.
Bundan sonra Gülnarə və həmkarları sürətlə meydanı tərk ediblər. - Bəli, rusca səsgücləndiricidən bizə xəbərdarlıq etdilər. Amma onu deyim ki, Qazaxıstan təhlükəsizlik işçiləri də vətəndaşlara tez-tez rus dilində müraciət edirlər. Gənc əsgərlər, cənubdan gələn çağırışçılar, bəlkə də, rus dilini o qədər də yaxşı bilmirlər, amma burada təmiz rus nitqi var idi. Amma qazax zabiti də ola bilərdi. Yanvarın 7-də meydanda olan və düşərgənin dağıdılmasını görən bir neçə nəfərlə danışdım. Onların heç biri dəqiq deyə bilmədi ki, onlar kimin təhlükəsizlik qüvvələri olub – qazaxıstanlı, yoxsa rusiyalı.
Bu gün biz yenidən meydanda olduq və həmkarım gördü ki, artıq KTMT qoşunları orada yerləşdirilib. Dediyinə görə onları formalarındakı işarələrdən tanıyıb. Mən mübahisə etməzdim ki, 7-ci axşam düşərgəni dağıdan ruslar olub"- Orda.kz nəşrinin baş redaktoru Gülnarə Bajkenova bildirib.
Bu arada, yanvarın 6-da KTMT-nin baş katibi Stanislav Zas RİA-ya müsahibəsində Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının qüvvələrinin Qazaxıstanda nümayişlərin dağıdılmasında iştirak etməyəcəyini bildirib.
Qazaxıstan Daxili İşlər Nazirliyinin yaydığı məlumata görə, indiyə qədər aksiyalarla bağlı 4266 nəfər saxlanılıb.
Bütün xəbərləri izləyin
Ermənistan parlamenti milyarder Karapetyanın şirkətinin milliləşdirilməsinə səs verdi
Ermənistan parlamenti həbsdə olan milyarder Samvel Karapetyana məxsus "Ermənistanın Elektrik Şəbəkələri" şirkətinin milliləşdirilməsini nəzərdə tutan qanun layihəsini 65 lehinə, 27 əleyhinə səslə ikinci oxunuşda qəbul edib. Müxalifət bunu şirkətin Karapetyanın əlindən almaq üçün edildiyini iddia edir.
Müxalifətdən olan parlamentarilər müzakirələr zamanı sual edib ki, hökumət bu prosesin Ermənistan vətəndaşlarına nə qədər baha başa gələcəyini hesablayıbmı?
İyulun 2-də parlamentin İqtisadi məsələlər komitəsində layihənin üç saata yaxın qızğın müzakirəsi zamanı infrastruktur naziri David Xudatyan heç bir hesablamanın aparılmadığını gizlətməyib: "Bütün bunlar nəyə başa gələcək? Aydın bir qiymətləndirmə proseduru var, ancaq əmlakın, öhdəliklərin və s. qiymətləndirilməsi həyata keçirilməyənə qədər onun dəyərinin nə olacağı təxminlərdən ibarətdir".
Müxalifətin siyasi təqiblərlə bağlı iddialarına cavab olaraq Ermənistan hökuməti bildirib ki, proses Karapetyanın kilsənin qorunması ilə bağlı məlum bəyanatından əvvəl başlayıb, baş nazir mayda bu barədə göstəriş verib.
Karapetyan ailəsi isə bildirir ki, hökumət şirkətə qarşı "qaydasız mübarizə" aparır və bu, eyni şəkildə davam edərsə, onlar Ermənistana qarşı arbitraj prosesi başladacaq.
+++
S.Karapetyan 2015-ci ildə "Inter RAO"dan alınmış "Ermənistan Elektrik Şəbəkələri" ASC-ni Kiprdə qeydiyyatdan keçmiş "Liormand Holdings Limited" şirkəti vasitəsilə idarə edir. İyunun 30-da işadamının ailəsi Ermənistan hökumətini investisiya mübahisəsinin başlanması barədə xəbərdar edib. Bu, Ermənistan və Kipr hökumətləri arasında investisiyaların təşviqi və qorunması haqqında sazişə əsaslanır və investorlara dövlət tərəfindən hüquqları pozularsa, beynəlxalq arbitraja müraciət etmək hüququ verir.
"Tashir Group"un ofisində axtarış aparılıb
Ermənistan İstintaq Komitəsi saxlanılan S.Karapetyana məxsus "Tashir Group"da nə məqsədlə axtarışın aparıldığı barədə detallı məlumat verməyib. Yalnız bildirilib ki, komitədə araşdırılan cinayət işi çərçivəsində təxirəsalınmaz istintaq hərəkətləri həyata keçirilir.
Karapetyan Rusiyada "Tashir" şirkətlər qrupuna və "Rio" ticarət mərkəzləri şəbəkəsinə sahibdir. "Forbes" jurnalı bildirir ki, o, Rusiyadakı milyarderlər siyahısında 44-cü yerdədir və sərvəti 3.2 milyard dollar qiymətləndirilir. O, iyunun 17-si axşam saatlarında evində axtarış aparıldıqdan sonra saxlanılıb, növbəti gün isə Karapetyana qarşı Ermənistanda hakimiyyətin ələ keçirilməsinə çağırış ittihamı irəli sürülüb.
Milyarderin həbsi onun Ermənistan baş naziri ilə polemikası fonunda baş verib. Ermənistan Apostol Kilsəsini tənqid edən baş nazir Paşinyan katolikos II Qaregini vəzifəsini tərk etməyə çağırıb. Ermənistan Apostol Kilsəsi bəyanatla çıxış edərək Paşinyanı kilsəyə qarşı kampaniya aparmaqda ittiham edib. Karapetyan kilsəni dəstəkləyərək bildirib ki, "əgər siyasətçilər uğursuz olsalar, biz kilsəyə qarşı kampaniyaya öz üsulumuzla müdaxilə edəcəyik".
Rusiya HDQ baş komandanının müavininin ölümünü təsdiqləyib
Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin baş komandanının müavini, general-mayor Mixail Qudkov həlak olub. Onun ölümünü Rusiya Müdafiə Nazirliyi təsdiqləyib. Nazirliyin məlumatına görə, Qudkov "iyulun 2-də Kursk vilayətinin sərhəd bölgələrindən birində döyüş tapşırığı yerinə yetirərkən həlak olub".
Daha əvvəl Qudkovun ölümü ilə bağlı Primorsk vilayətinin qubernatoru Oleq Kojemyako məlumat vermişdi. Həlak olanlar arasında qubernator zabit Nəriman Şıxəliyevin adını da çəkib.
Bir sıra Teleqram-kanallarda yayılan məlumata görə, o, Ukrayna qüvvələrinin Rusiya-Ukrayna sərhədində, Korenevo kəndi yaxınlığındakı komanda məntəqəsinə hücumu nəticəsində ölüb.
Ümumrusiya Dəniz Piyadaları İctimai Təşkilatı - "Tayfun"un nekroloqunda qeyd olunub ki, iyulun 2-də Ukrayna Silahlı Qüvvələri 155-ci dəniz piyada briqadasının komanda məntəqəsinə raket zərbəsi endirib.
Putini 'axtarışa verən' şəxsi məhkəmə psixiatriya xəstəxanasına göndərib
Rusiya prezidenti Vladimir Putini "lovğa cırtdan" adlandıraraq "axtarışa verilməsi" ilə bağlı elan yayan Sankt-Peterburq sakini psixiatriya xəstəxanasına müalicəyə göndərilib.
Sankt-Peterburqun Krasnoselski rayon məhkəməsi siyasi nifrət motivli xuliqanlıq işi üzrə 39 yaşlı Qriqori İvanenkoya ixtisaslaşdırılmış psixiatriya xəstəxanasında məcburi müalicə təyin edib. Bu barədə "Mediazona" məhkəmənin mətbuat xidmətinin açıqlamasına istinadən yazıb.
İvanenko 2024-cü il mayın 31-də saxlanılıb. İstintaqın məlumatına görə, o, Krasnoselski rayonunun hərbi komissarlığının stendinə Rusiya prezidentinin "axtarışda" olduğunu elan edən vərəq yapışdırıb. Putinin tutulmasına kömək edəcək şəxsə bir milyon rubl mükafat vəd edib.
"Memorial" yazıb ki, İvanenkonun yapışdırdığı vərəqdə həbsxana geyimində bir şəxs təsvir olunmuşdu və polis həmin şəxsin Vladimir Putinə bənzədiyini hesab edib. Vərəqdəki mətnə görə, axtarışda olan "təhlükəli dövlət cinayətkarı" aşağıdakı xüsusi əlamətlərlə xarakterizə olunurdu: "lovğa cırtdan, hay-küylü, kinli, ətrafdakıların fikrinə qarşı son dərəcə etinasız".
2024-cü ilin sentyabrında məhkəmə-psixiatriya ekspertizası müəyyən edib ki, İvanenko "xroniki sayıqlama pozuntusu şəklində xroniki psixi pozğunluqdan əziyyət çəkir". İbtidai istintaq zamanı o, məhkəmənin qərarı ilə psixiatriya xəstəxanasında saxlanılıb.
Jitomir yaxınlığında güclü partlayış. Ölənlər və yaralılar var [Video]
Ukraynanın Jitomir şəhəri yaxınlığında baş vermiş iki güclü partlayış nəticəsində iki nəfər həlak olub, azı 24 nəfər yaralanıb.
Jitomir polisi bildirib ki, partlayışlar iyulun 2-si saat 18:00 radələrində Berezina kəndi yaxınlığında baş verib.
Jitomir Şəhər Şurası əvvəlcə partlayışların şəhər kənarında yerləşən yanacaqdoldurma məntəqəsində baş verdiyini bildirib.
Daha sonra məlum olub ki, partlayışlar nəticəsində Berezina kəndindəki iki istehsalat obyekti tamamilə dağılıb. Həmçinin yaşayış evləri ciddi zərər görüb, üç elektrikötürücü xətt zədələnib, nəticədə 735 təsərrüfat elektrik enerjisiz qalıb.
Partlayışın səbəbi bəlli deyil.
Ağ ev: ABŞ Kiyevə bəzi silah tədarükünü dayandırıb
CBS telekanalı məlumat yayıb ki, ABŞ müəyyən silah növlərinin Ukraynaya tədarükünü dayandırır.
CBS-nin sitat gətirdiyi Ağ ev sözçüsünün bəyanatında deyilir ki, "ölkəmizin digər ölkələrə göstərdiyi hərbi yardımla bağlı Müdafiə Nazirliyi tərəfindən aparılan qiymətləndirmədən sonra Amerikanın maraqlarını ön plana çəkmək qərarı verilib". ABŞ administrasiyasındakı mənbələrdən biri telekanala bildirib ki, bu qərarın qəbul edilməsi ABŞ-nin silah arsenalının azalacağı ilə bağlı narahatlıqlarla əlaqədardır.
Söhbətin hansı silah növlərindən getdiyi rəsmi olaraq açıqlanmır. "NBCNews"un Pentaqon və Konqresdəki mənbələrinə istinadən verdiyi məlumata görə, ABŞ müdafiə naziri Pit Heqset Ukraynaya raketlər və sursatlardan ibarət partiyanın göndərilməsini dayandırmaq barədə göstəriş verib. Bu silahlar arasında "Patriot" hava hücumundan müdafiə sistemləri üçün raketlər, haubitsalar üçün mərmilər, "Hellfire" raketləri və "hava-hava" tipli raketlər var.
Bu silahlar keçmiş Co Bayden administrasiyası tərəfindən təsdiqlənmiş Ukraynaya yardım paketinin tərkibində ayrılmışdı. Silah tədarükündəki fasilə ABŞ-nin silah arsenalının vəziyyətinə dair bir neçə həftə əvvəl başlanan qiymətləndirmə başa çatanadək davam edəcək. ABŞ-nin silah ehtiyatları Ukraynaya göndərilən yardımlar, Yaxın Şərqdə husilərə qarşı əməliyyatlar, həmçinin İranın İsrailə və ABŞ-nin digər müttəfiqlərinə qarşı hava hücumlarının dəf edilməsi nəticəsində azalıb.
Son aylarda isə Rusiyanın Ukrayna şəhərlərinə hava hücumlarını intensivləşdirməsi fonunda Kiyev Qərb müttəfiqlərinə hava hücumundan müdafiə sistemlərinin tədarükünün artırılması ilə bağlı müraciətlər edir. Ötən həftə Haaqada keçirilən NATO sammitinin yekun mətbuat konfransı zamanı prezident Donald Tramp bəyan edib ki, ABŞ Ukraynaya əlavə "Patriot" sistemlərinin verilməsi imkanını nəzərdən keçirə bilər. O, həmçinin əlavə edib ki, bu sistemlər İsrailə də göndərilir, onları "əldə etmək asan deyil" və həmin sistemlərə ABŞ-nin özünün də ehtiyacı var.
Kiyev ABŞ-dən danışıqlar istədi
Kiyev mümkün silah tədarükünün dayandırılması ilə bağlı yayılan xəbərlərdən sonra ABŞ ilə telefon danışıqları aparmaq üçün müraciət edib. Bu barədə Ukrayna Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.
Müdafiə Nazirliyi vurğulayıb ki, Kiyev razılaşdırılmış müdafiə yardımının tədarük cədvəlinin dayandırılması və ya yenidən nəzərdən keçirilməsi barədə rəsmi bildiriş almayıb.
Bundan əlavə, Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) ABŞ-nin Kiyevdəki müvəqqəti işlər vəkili Con Hinkeli nazirliyə dəvət edib. Görüşün əsas mövzusu davam edən Rusiya hərbi təcavüzü fonunda Vaşinqtonun hərbi yardımı olub.
Putin və Makron son üç ildə ilk dəfə telefonla danışdılar
Rusiya prezidenti Vladimir Putin və Fransa prezidenti Emmanuel Makron arasında 2022-ci ilin sentyabrından bəri ilk telefon danışığı olub.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, liderlər İran və İsrail arasında münaqişə, Birləşmiş Ştatların İranın nüvə obyektlərinə zərbələri və Ukraynadakı müharibəni müzakirə ediblər.
Putin yenə də münaqişədə Qərb ölkələrinin siyasətini günahlandırıb. Onun fikrincə, Qərb "uzun illər Rusiyanın təhlükəsizlik maraqlarına məhəl qoymayıb", Ukraynada "anti-Rusiya plasdarmı" yaradıb və "Ukraynanın rusdilli vətəndaşlarının hüquqlarının pozulmasına göz yumub". O, həmçinin Qərb ölkələrini Kiyevə silah verməklə münaqişəni uzatmaqda ittiham edib.
Makronun mətbuat xidməti bildirib ki, söhbət iki saat davam edib və Fransa lideri Ukraynada atəşkəs və müharibənin dayandırılması üçün danışıqların başlanmasına çağırıb. Telefon danışığı zamanı Makron Fransanın Ukraynanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünə "sarsılmaz" dəstəyini vurğulayıb. Məlumatda deyilir ki, Makron və Putin müzakirələri davam etdirmək niyyətindədirlər.
Xatırlatma
2022-ci il fevralın 24-də Rusiya Ukraynaya yenidən təcavüzə başlayıb. 11 il əvvəl də Rusiya Ukraynanın bir hissəsini-Krımı tutmuşdu.
2022-ci ildə prezident V.Putin Ukraynanın dörd vilayətinin (Donetsk, Luqansk, Zaporojye və Xerson) Rusiyanın tərkibinə qəbulu haqqında konstitusiya qanununu imzalayıb.
Hazırda Ukrayna ərazisinin 20 faizindən çoxu, o cümlədən Luqansk vilayəti tam, Donetsk, Zaporojye və Xerson vilayətlərinin isə çox hissəsi işğal altındadır.
Tramp Suriyaya sanksiyaları ləğv edib
ABŞ prezidenti Donald Tramp Suriyaya qarşı sanksiyaların ləğvi və ixrac nəzarətinin yumşaldılması barədə fərman imzalayıb. Bu barədə Ağ evin saytında məlumat verilib.
Qərarda kredit və yardım göstərilməsinə, həmçinin malların və texnologiyaların ixracına qoyulan məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması nəzərdə tutulur.
Suriyanın 2024-cü ilin dekabrında Rusiyaya qaçan keçmiş prezidenti Bəşər Əsəd, onun ailəsi və tərəfdarlarına qarşı sanksiyalar qüvvədə qalır. Tramp hesab edir ki, müharibə cinayətləri və insan haqlarının pozulmasına görə məsuliyyət daşıyanları məsuliyyətə cəlb etmək üçün daha çox addımlar atılmalıdır.
2025-ci ilin mayında Avropa İttifaqı (Aİ) Suriyaya qarşı sanksiyaları ləğv edib.
"Biz Suriya xalqına yeni, inklüziv və dinc Suriyanı bərpa etməkdə kömək etmək istəyirik. Aİ son 14 ildə suriyalıların yanında olub və buna davam edəcək", - Aİ-nin baş diplomatı Kaya Kallas deyib.
ABŞ prezidenti Dövlət Departamentinə tapşırıq verib ki, məsləhətləşmələrdən sonra Suriya dövlətinin "terrorizmin sponsorları", "Həyat Təhrir əş-Şam" qruplaşmasının isə xarici terror təşkilatları siyahısından çıxarılması istiqamətində tədbirlər görsün.
Qruplaşma 2024-cü ilin noyabr-dekabrında üsyançılara rəhbərlik edib və Dəməşqi ələ keçirib, bundan sonra Bəşər Əsəd rejimi devrilib. Qruplaşmanın lideri Əhməd əş-Şaraa isə Suriyanın müvəqqəti prezidenti elan olunub.
İran Evin həbsxanasında İsrailin hava zərbələrindən ölənlərin sayını açıqlayıb
Keçən həftə İsrailin Tehrandakı Evin həbsxanasına endirdiyi hava zərbələri nəticəsində onlarla əməkdaş, iki məhkum və bir mülki şəxs həlak olanlar arasındadır. Bu həbsxana uzun illərdir siyasi məhbuslar və dissidentlərin saxlanıldığı cəzaçəkmə müəssisəsi kimi tanınır.
Zərbələr nəticəsində ölənlərin sayı iyunun 29-da İranın məhkəmə sistemi tərəfindən açıqlanıb və insan haqları qrupları tərəfindən təsdiqlənib.
İranın ədliyyə sisteminin sözçüsü Əsgər Cahangir "Mizan" xəbər agentliyinə bildirib ki, həbsxana işçiləri, əsgərlər, məhbuslar və ziyarətə gələn ailə üzvləri də daxil olmaqla, azı 71 nəfər həlak olub.
Rəsmilər itkilərlə bağlı dəqiq detalları açıqlamasa da, Vaşinqtonda yerləşən "İranda İnsan Haqları Fəalları" təşkilatının məlumatına görə, həlak olanların azı 35-i həbsxana əməkdaşı, ikisi isə məhkum olub. Digər qurbanlar arasında həbsxananın yaxınlığından keçən bir şəxs və həbsdə olan həyat yoldaşının işi ilə bağlı hakimlə görüşə gəlmiş bir qadın da var. Bu barədə "The Associated Press" yazıb.
İsrail və İran arasında atəşkəsin əldə olunmasından bir gün əvvəl, iyunun 23-də baş verən hücumda Evin həbsxanasının bir neçə binası vurulub. Hüquq müdafiəçiləri bildirib ki, İran hökuməti Evin həbsxanasında saxlanılan məhkumları qorumaqla bağlı hüquqi öhdəliyə malik idi. Hücumdan sonra "təxliyə etməmək, tibbi yardım göstərməmək və ailələri məlumatlandırmamaq" ittihamları ilə Tehran rəsmiləri sərt şəkildə tənqid olunub. Ancaq ölkənin ədliyyə sisteminin sözçüsü yaralılardan bəzilərinin yerində müalicə edildiyini, digərlərinin isə xəstəxanalara aparıldığını bildirib.
İran daha əvvəl həbsxanada ölənlərin sayını açıqlamasa da, iyunun 28-də müxalifləri, həmçinin Nobel Sülh Mükafatı laureatı Nərgiz Məhəmmədini mühakimə edən baş prokuror Əli Qanaatkarın hücumda öldürüldüyünü təsdiqləyib.
İsrailin həbsxananı niyə hədəfə aldığı isə, hələlik, aydın deyil, lakin bu hücum, İsrail Müdafiə Nazirliyinin "Tehranın mərkəzində rejim obyektləri və hökumətin repressiya qurumları"na zərbələr endirdiyini bəyan etdiyi gündə baş verib.
Senator Qrem: Tramp Rusiyaya daha sərt sanksiyaları dəstəkləyir
ABŞ prezidenti Donald Tramp Rusiyaya qarşı sanksiyalarla bağlı yeni qanun layihəsinin irəli sürülməsini dəstəkləyib. Bunu təşəbbüsün müəllifi respublikaçı senator Lindsi Qrem ABC telekanalına müsahibəsində deyib.
"Dünən qolf oynayarkən prezident ilk dəfə mənə dedi ki, artıq qanun layihəsini irəli aparmağın vaxtıdır", - Qrem bildirib. Vurğulayıb ki, senatorlar Trampa Rusiya prezidenti Vladimir Putini Ukrayna üzrə danışıqlara məcbur etmək üçün bir alət təqdim edir.
Senator həmçinin qanun layihəsinin işləmə mexanizmi barədə danışıb. Onun sözlərinə görə, əgər bir ölkə Rusiyadan mal almağa davam edir və, eyni zamanda, Ukraynaya yardım göstərmirsə, həmin ölkənin ABŞ-yə ixracına 500 faiz rüsum tətbiq olunacaq. Belə ölkələrə nümunə olaraq senator Hindistan və Çini göstərib, çünki onlar Rusiyadan enerji resursları alaraq bununla da Rusiyanın müdafiə sektoruna dəstək verirlər.
Qrem əlavə edib ki, təşəbbüsü artıq 100 senatorun 84-ü dəstəkləyir. Sənədin müzakirəsi iyul fasiləsindən sonra — 7 iyuldan etibarən planlaşdırılır.
Daha əvvəl Tramp Rusiyaya qarşı sanksiyalarla bağlı ziddiyyətli fikirlər səsləndirib. Bu, onun sanksiyaları tətbiq etməyə hazır olması barədə bəyanatlardan tutmuş, Moskva və Kiyev arasında potensial danışıqlara mane olmamaq üçün bundan çəkinməklə bağlı fikirlərini əhatə edir.
"The Wall Street Journal" mənbələri isə bildirib ki, Ağ ev Qremi sözügedən qanun layihəsini yumşaltmağa məcbur etməyə çalışıb. Senatora sənədə istisnalar əlavə etmək təklif olunub ki, bu da Trampa sanksiyalara kimlərin və ya nələrin tabe olacağını seçmək imkanı versin. Bundan əlavə, senatora qanun layihəsinin mətnində "müəyyən edilməlidir" sözünü "müəyyən edilə bilər" ilə əvəz etməsi təklif olunub ki, bununla da göstərişlərin məcburi xarakteri aradan qalxsın.
Rusiya Ukraynanın Dnepropetrovsk vilayətinə yenidən zərbələr endirib, ölənlər var
Rusiya qüvvələri Ukraynanın Dnepropetrovsk vilayətinin Samara (keçmiş Novomoskovsk) şəhərinə raket zərbəsi endirib. Bu barədə vilayət administrasiyasının rəhbəri Sergey Lısak məlumat verib. Onun sözlərinə görə, raket zərbəsi nəticəsində azı 5 nəfər ölüb, 20-dən çox yaralı var.
O əlavə edib ki, iyunun 24-də vilayətin Dnepr şəhərinə endirilən hava zərbələri nəticəsində həlak olanların sayı 21 nəfərə çatıb.
Ukrayna rəsmiləri bildirir ki, iyunun 27-i gecə saatlarında Rusiya qüvvələri Kiyev, Xarkov, Sumi və Xmelnitsk vilayətlərinə də hava zərbələri və dron hücumu edib.
Ukrayna Hərbi Hava Qüvvələri məlumat yayıb ki, Rusiyanın 363 dronundan 211-i məhv edilib, daha 148 dron isə radarlardan itib və hədəflərinə çatmayıb.
Bundan əlavə, Ukraynaya doğru səkkiz qanadlı və ballistik raket atıldığı, onlardan altısının vurulduğu qeyd olunub.
ABŞ-nin Rusiyadakı səfiri fəaliyyətini başa vurub
ABŞ-nin Rusiyadakı səfiri Linn Treysi diplomatik missiyasını başa çatdırıb və Moskvadan ayrılır. Bu barədə ABŞ səfirliyinin "Telegram" hesabında məlumat verilib.
"Səfir Treysinin hətta çətin anlarda belə dialoqa sadiqliyi əsl diplomatik liderliyin nümunəsidir", - səfirlik paylaşımda qeyd edib.
Vida nitqində Treysi bildirib ki, o, diplomatik missiya əməkdaşlarının "rus xalqı ilə münasibətlərin yaxşılaşdırılması və əlaqələrin saxlanılması" üzərində işləməyə davam edəcəklərinə ümid edir.
Rusiyada hərbi xidmətdən imtina ilə bağlı 20 mindən çox cinayət işi
Moskva Ukraynaya qarşı tammiqyaslı işğal müharibəsinə başlayandan bəri Rusiya məhkəmələrində hərbi hissəni icazəsiz tərk etmə, əmrə tabe olmama və fərarilik maddələri üzrə 20 min 538 iş qaldırılıb.
Bunu "Mediazona" saytı Rusiyanın məhkəmə saytlarının məlumatları əsasında hesablayıb.
Ən çox cinayət işi hərbi hissəni özbaşına tərk etmə maddəsi üzrə açılıb - 18 min 159. Daha sonra komandirin əmrinə tabe olmama – 1 min 369 və fərarilik – 1 min 10 iş təşkil edir.
Məhkəmələr 17.7 min təqsirləndirilən şəxs barəsində hökm çıxarıb. 2025-ci ilin aprelində məhkəmələr müvafiq işlər üzrə hər iş günündə orta hesabla 38 hökm çıxarıb və ay ərzində ümumilikdə 848 hökm elan olunub.
Cənubi Koreya kəşfiyyatı: KXDR yenidən Rusiyaya dəstək üçün qoşun göndərməyə hazırlaşır
Şimali Koreyanın iyul və ya avqustda Rusiyanın Ukraynaya qarşı apardığı müharibəyə dəstək məqsədilə əlavə qoşun göndərəcəyi gözlənilir. "Yonhap" agentliyi yazır ki, Cənubi Koreyanın Milli Kəşfiyyat Xidməti (NIS) bu barədə parlamentin kəşfiyyat komitəsi üçün təşkil etdiyi qapalı brifinqdə məlumat verib.
Daha əvvəl isə Rusiya mediası məlumat yaymışdı ki, Pxenyan Rusiyanın Kursk vilayətinə 6 minədək hərbi inşaatçı və minatəmizləyən göndərəcək. Bu, iki ölkə arasında hərbi əməkdaşlığın daha da dərinləşdiyinin mümkün göstəricisi kimi dəyərləndirilir.
NIS həmçinin məlumat verib ki, Şimali Koreya Rusiyaya 10 milyondan çox artilleriya mərmisi, raket və uzaqmənzilli silahlar verərək əvəzində Moskvadan iqtisadi əməkdaşlıq və texniki dəstək alıb.
Keçən il Rusiya və Şimali Koreya arasında qarşılıqlı hərbi yardımla bağlı maddənin yer aldığı tərəfdaşlıq sazişi imzalanıb. Cənubi Koreya və Qərb kəşfiyyatı 2024-cü ilin payızından bəri Rusiyaya 10 mindən çox Şimali Koreya əsgərinin gəldiyini və sonradan Ukrayna qoşunlarına qarşı döyüşlərdə iştirak etdiyini bildirib. Onların xeyli itki verdiyi qeyd olunub.
Rusiyada fotoqrafa vətənə xəyanət ittihamı ilə 16 il həbs verilib
Perm regional məhkəməsi fotoqraf Qriqori Skvortsovu dövlətə xəyanətdə təqsirli bilərək 16 il azadlıqdan məhrum edib. Bu barədə onun dəstək qrupu məlumat yayıb.
Skvortsov amerikalı jurnalistə sovet bunkerləri haqqında məxfi olmayan məlumatları göndərməkdə ittiham olunurdu.
İttiham tərəfi Skvortsovun 18 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilməsini istəmişdi.
Skvortsov özünü təqsirli saymır.
Q.Skvortsov sənaye obyektlərinin foto və video çəkilişləri üzrə ixtisaslaşıb. "Mediazona"nın yazdığına görə, o, hündür binaların damlarına və sənaye obyektlərinə çıxaraq çəkiliş aparmaqla məşğul olurdu (bu fəaliyyət qeyri-rəsmi olaraq "ruferlik" adlanır). O, həmçinin "Jagath" adlı qrupun təsisçisi idi. Bu qrup mədənlərdə, yarımçıq tikililərdə və zavod sexlərində qeyri-adi çıxışları ilə tanınır. "Pervıy otdel" yazır ki, Skvortsov 2022-ci ildə Almaniyanın "Sonic Seducer" nəşrinə verdiyi müsahibədə Ukraynadakı müharibəyə qarşı çıxıb. O, 2023-cü il noyabrın sonunda saxlanılıb. Daha sonra məlum olub ki, ona qarşı dövlətə xəyanət ittihamı irəli sürülüb və istintaq təcridxanasına göndərilib.
"Pervıy otdel"ə verdiyi müsahibədə Q.Skvortsov bildirib ki, o, "Sovet gizli bunkerləri: 1930–1960-cı illərin şəhər xüsusi fortifikasiyası" adlı açıq satışda olan kitabın müəllifi Dmitri Yurkovdan həmin kitaba əlavə materiallar - arxiv sənədlərinin fotolarını alıb. Onun sözlərinə görə, bu sənədlər artıq məxfilikdən çıxarılmışdı. Skvortsov bu materialları ABŞ-də yaşayan tanış jurnalistə göndərdiyini etiraf edib və bildirib ki, o, sadəcə bunu "ictimaiyyətlə bölüşmək istəyib".
Skvortsov bildirir ki, ona qarşı aparılan bu iş əslində xüsusi xidmət orqanlarının öz uğursuzluqlarını ört-basdır etmək cəhdidir, onlar açıq məlumatları sonradan "gizli" elan edərək məsuliyyəti öz üzərilərindən atmağa çalışırlar.
Fotoqrafa dəstək qrupu bildirib ki, hökmdən apellyasiya şikayəti veriləcək və fəallar Skvortsovu da məhbus mübadiləsi üçün siyahıya daxil etməyə çalışacaqlar.
Strasburqda Rusiyaya qarşı xüsusi tribunalın yaradılması haqqında saziş imzalanıb
Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski iyunun 25-də Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsində məsul olan yüksəkvəzifəli şəxslərin mühakimə olunması üçün xüsusi tribunal yaradılması haqqında Avropa Şurası ilə saziş imzalayıb.
Tribunal "təcavüz cinayəti"ni araşdıracaq və bu iş üzrə Rusiya prezidenti Vladimir Putin də daxil olmaqla, ən yüksəksəviyyəli Rusiya siyasətçiləri mühakimə oluna bilər.
"Hər bir hərbi cinayətkar ədalətin olacağını bilməlidir və bu, Rusiyaya da aiddir", - prezident Zelenski Strasburqda Avropa Şurasının baş katibi Alen Berse ilə sazişi imzaladıqdan sonra deyib.
"Putin də daxil olmaqla, hər bir rusiyalı müharibə cinayətkarının ədalət qarşısında cavab verməsini təmin etmək üçün güclü siyasi və hüquqi cəsarət tələb olunacaq", - Zelenski sazişi imzaladıqdan sonra Avropa Şurasının Parlament Assambleyasında (AŞPA) çıxış edərkən bildirib.
Daha sonra isə o, X platformasında yazıb: "Aydın bir mesaj göndərməliyik: təcavüz cəza ilə nəticələnir. Və bunu birlikdə - bütün Avropa olaraq - etməliyik".
Avropa Şurası bəyan edib ki, tribunalın səlahiyyəti Ukraynaya qarşı təcavüz cinayətinə görə yüksəksəviyyəli siyasi və hərbi rəhbərlərin mühakimə olunmasını əhatə edəcək.
"Bu cinayət BMT Nizamnaməsini pozaraq digər bir dövlətə qarşı silahlı gücdən istifadə olunması qərarını ifadə edir", - Şura bildirib.
Qeyd olunub ki, əgər Ukraynaya qarşı təcavüz cinayətində belaruslar və ya şimali koreyalıların da mühüm rol oynadığı sübuta yetirilərsə, onlar da potensial olaraq mühakimə oluna bilər.
Berse bildirib ki, beynəlxalq hüquq "istisnasız və ikili standartlar olmadan hamıya şamil edilməlidir". O, Avropa Şurası tribunalın gələn ildən işə başlaya biləcəyinə ümid etdiyini deyib. Tribunalın harada yerləşəcəyi isə hələ ki, müəyyən olunmayıb.
İlk dəfədir ki Avropanın ən yüksək insan hüquqları qurumu olan Avropa Şurasının nəzarəti altında belə bir tribunal yaradılır.
46 üzvü olan Avropa Şurası Avropa İttifaqının (Aİ) bir qurumu deyil və onun üzvləri arasında Türkiyə, Böyük Britaniya və Ukrayna kimi Aİ üzvü olmayan əsas Avropa dövlətləri var. Rusiya Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəyə başladıqdan sonra Avropa Şurasından çıxarılıb.
